De Calvarieberg of Golgotha (= schedelplaats) is een verwijzing naar de gelijknamige heuvel bij Jeruzalem waar Christus samen met twee misdadigers werd gekruisigd. Het is een bij uitstek rooms-katholiek element. De Valkenswaardse Calvarieberg bevat een bovengrondse grafkelder waarin de pastoors van de Nicolaas- en de Antoniusparochie werden bijgezet. Daarnaast zijn er nog drie andere priesters bijgezet.
In eerste instantie werd een bescheidener Calvarieberg opgericht dan die welke we thans aantreffen. De berg was waarschijnlijk kleiner en niet voorzien van een grafkelder. De beide graven voor de berg dateren van die eerste aanleg. Het betreft de graven van de eerwaarde heren Aarts en Van Sluijsveld die naar hier zijn overgebracht.
Het jaar van de eerste bouw is niet precies bekend, maar het toegepaste materiaal, Kunrader mergelsteen, geeft ons toch enig houvast. Het materiaal wordt genoemd naar de plaats van herkomst in Zuid-Limburg. Vermoedelijk betreft het een restpartij van de bouw van de St. Antoniuskerk (bijgenaamd ‘de Steentjeskerk’) in Eindhoven die op 28 februari 1919 in gebruik werd genomen.
Uit gegevens die dateren van 1926 blijkt dat de Calvarieberg aan een onderhoudsbeurt toe is. “Tot verfraaiing van den Kerkhof is het noodig dat den bestaanden calvarieberg flink in orde gemaakt wordt, ook moet daarop een crucifix geplaatst worden.” Blijkbaar is toen pas het crucifix geplaatst. Logischerwijze mag dat ook worden verondersteld voor de beelden van Johannes en Maria. De oorspronkelijke beelden waren van cementsteen en moesten in 2009 noodzakelijkerwijs worden vervangen door de huidige die van natuursteen zijn gemaakt.
Achter de oude Calvarieberg, gedeeltelijk nog onder het huidige altaar, lag nog een graf. Het betreft het graf van deken Franken die op 21 juli 1931 overleed. Waarschijnlijk heeft dit graf nooit een eigen bedekking gehad. Misschien lag in zijn begrafenis wel de aanleiding voor het oprichten van een nieuwe berg.
In 1932 werd door het kerkbestuur besloten de bestaande berg te laten vervangen door de huidige. Aan architect Antoon L. Bogers, wiens bureau gevestigd was aan de Boschdijk 36 te Eindhoven, werd opdracht gegeven een ontwerp te maken, de aanbesteding te regelen en het toezicht op de uitvoering te houden.
Zijn ontwerp is gedateerd op 24 mei 1932. De openbare aanbesteding vond plaats op 1 juni 1932 in het “RK. Vereenigings- gebouw” aan de Maastrichterweg. Men had kennelijk haast, want uiterlijk op 10 juli 1932 moest het bouwwerk al worden opgeleverd. Aannemer was A. Beeks. Op 18 september 1933 dateert hij zijn eindafrekening ten bedrage van ƒ 1667,-.
De bij de sloop van de bestaande berg vrijkomende steen en brokstukken alsmede het bidbankje moesten opnieuw worden gebruikt. De kelder bestaat uit een in baksteen gemetseld spitsboogvormig gewelf. De zijkanten welke naar de ingang leiden zijn in onregelmatig verband gemetselde steenstukken kunradersteen. Boven de ingang staat de tekst: “Begraafplaats van Priesters”
Restauratie
In 2008 vond een restauratie plaats. Voor dat werk werden ook leerlingen van de vmbo-afdeling van Were Di ingeschakeld om in de praktijk met het vak kennis te maken.
De beelden van cementsteen hadden zoveel van betonrot geleden dat restauratie onmogelijk was. Ze zijn daarom vervangen door natuurstenen replica’s.
Priesters die zijn bijgezet in de Calvarieberg:
(links voor ingang berg)
Hubertus Jacobus van Sluijsveld Nicolaaskerk
* Heusden, 3 september 1835 Benoemd 30 juli 1880.
+ Valkenswaard, 11 maart 1896
(rechts voor ingang berg) Nicolaaskerk
Henricus Franciscus Aarts Benoemd 1852; eerste deken sinds 1854 .
* Bergeijk, 4 maart 1811 Onder zijn pastoraat werd de nieuwe
+ Valkenswaard, 29 juli 1880 Nicolaaskerk op de Markt in 1860 gerealiseerd.
(binnen linksvoor onder)
Alphonsus van den Heuvel O.S.C Priester 24 november 1867.
* Uden, 27 juli 1844 Emeritus pastoor deken van Cardiff (Engeland)
+ Valkenswaard, 13 juli 1937
(binnen linksvoor boven)
Joannes Heerkens Antoniuskerk
* Tilburg, 4 augustus 1894 Pastoor van 1940 – 1963.
+ Valkenswaard, 27 augustus 1970 Priester sinds 29 mei 1920.
(binnen linksachter onder)
Wilhelmus van Vroonhoven Kapelaan van de St. Nicolaas en in 1919
* Woensel, 16 augustus 1873 benoemd tot bouwpastoor van de St. Antoniuskerk
+ Valkenswaard, 23 oktober 1939
(binnen linksachter boven)
Johannes Henricus Franciscus Vencken De neomist pater Vencken droeg op 3 aug. 1941
* Woensel, 7 maart 1909 zijn eerste H. Mis op in de Nicolaaskerk.
+ Eindhoven, 29 maart 1953 Kapelaan en cantor van de kathedraal van Doornik (België).
(binnen achter links) Gedenkplaat; positie niet bekend [1]
Petrus J.C. Manders Deken Nicolaaskerk
* Waalre, 18 november 1884 Benoemd 1931.
+ Geldrop, 21 juli 1962 Priester gewijd 10 juni 1911.
(binnen achter rechts) Gedenkplaat; begraven in traditioneel graf
Franciscus J.M. Franken Deken Nicolaaskerk
* Tilburg, 29 maart 1878 Benoemd 1925.
+ Valkenswaard, 21 juli 1931 Onder zijn pastoraat werd de huidige Nicolaaskerk gebouwd.
(binnen rechtsachter boven)
Petrus H.A. Brocken Antoniuskerk
* Tilburg, 24 juni 1912 Pastoor van 1963 – 1979.
+ Valkenswaard, 12 oktober 1979
(binnen rechtsvoor boven)
Johannes L.H.A. de Kroon Mariakerk
* Oirschot, 22 november 1910 Pastoor van 1962-1976
+ Valkenswaard, 30 juni 1998
(binnen rechtsvoor onder)
Wilhelmus Henricus Maria Schaar Pastoor-deken van de Nicolaasparochie van 1986 – 2012
* Aalst, 13 juli 1937 Lid van de Sociëteit van de Witte Paters.
+ Veldhoven, 3 april 2016 Lid in de Orde van Oranje-Nassau.
[1] Volgens het bidprentje werd hij hier begraven. De exacte locatie is echter niet bekend.
