De protestantse begraafplaats op de Markt

 

protestants kerkje Valkenswaard
Een foto van omstreeks 1900. De kerk is inmiddels vervangen, maar rechts achter op de achtergrond is nog de oude pastorie te zien.

Van 1648 tot 1798 was de oude Nicolaaskerk in de Kerkakkers in handen van de protestanten. Als gevolg van de omwenteling in 1796 werden de religies gelijkgesteld en werd het kerkelijk bezit opnieuw verdeeld naar rato van ‘aantallen’. Zodoende kwam de oude kerk weer in katholieke handen. De protestanten kregen een kleine afkoopsom.

Koning Lodewijk Napoleon besloot in 1809:

Te Valkenswaard zal ene kerk worden gebouwd voor de Hervormden aldaar en word daartoe aan deselven toegesegt ene som van zes duizend guldens; deze kerk zal tevens dienen voor de Hervormden van Waalre, Aalst en Dommelen.

Het gebouw, de voorganger van het huidige gebouw uit 1890, werd ingewijd op 17 oktober 1813.

De protestanten begroeven hun doden op de algemene begraafplaats bij de oude Nicolaaskerk. In 1825 kregen ze toestemming hun eigen begraafplaats in te richten bij hun kerk.
Uiteindelijk werd toch bij Koninklijk Besluit van 22 augustus 1827 de inhoud van het Franse decreet uit 1804 tot Nederlandse wetgeving verheven. Elke gemeente met meer dan 1000 inwoners werd verplicht een begraafplaats buiten de bebouwde kom aan te leggen.
In Valkenswaard betekende dat het einde van het protestantse kerkhofje op de Markt en had dat tot gevolg dat de lidmaten van de protestantse kerk vanaf 1 jan. 1829 weer gebruik moesten maken van de algemene begraafplaats. Wel werd voor dit doel een afzonderlijk deel afgepaald. Door het geringe aantal protestanten en het korte bestaan van het kerkhofje is er mogelijk niemand begraven!

Uitsnede uit de kadastrale kaart van 1832.
Uitsnede uit de kadastrale kaart van 1832.

Het kerkje was ontworpen in neo-classicistische stijl (waterstaatsstijl) zoals ze nu nog bestaan in Bergeijk, Eersel, Bladel en Nuenen. In 1890 werd het gesloopt en vervangen door het huidige gebouw.

stichting voor funerair erfgoed en cultuur in Valkenswaard